Zbiórki publiczne w Polsce są regulowane przez przepisy prawa, które zapewniają, że tego rodzaju działalność odbywa się zgodnie z określonymi normami i zasadami. W szczególności, podstawowe przepisy regulujące organizowanie zbiórek publicznych zawarte są w ustawie o zbiórkach publicznych z dnia 15 września 2000 r., a także w innych aktach prawnych dotyczących organizacji charytatywnych i fundacji.

 

Oto najważniejsze zasady i dokumenty wymagane do przeprowadzenia zbiórki publicznej:

1. Zgłoszenie zbiórki publicznej

Zgodnie z ustawą o zbiórkach publicznych, organizowanie zbiórek publicznych w Polsce wymaga zgłoszenia zamiaru zbiórki do właściwego organu administracji publicznej (w zależności od miejsca organizacji zbiórki – wójt, burmistrz, prezydent miasta lub starosta) na co najmniej 30 dni przed rozpoczęciem zbiórki. Zgłoszenie to powinno zawierać:

• Wskazanie organizatora zbiórki – pełna nazwa organizatora (np. fundacja, stowarzyszenie).

• Cel zbiórki – dokładne wskazanie celu, na który zbierane będą środki.

• Okres trwania zbiórki – daty rozpoczęcia i zakończenia zbiórki.

• Miejsce zbiórki – określenie lokalizacji, w których będzie odbywać się zbiórka (np. w przestrzeni publicznej, w internecie).

• Formy zbiórki – np. kwestowanie, sprzedaż przedmiotów, aukcje internetowe itp.

• Przewidywana kwota, jaką organizator chce zebrać.

2. Wymogi dotyczące organizatorów zbiórek

Zbiórki publiczne mogą być organizowane wyłącznie przez osoby prawne, takie jak fundacje, stowarzyszenia lub inne organizacje pozarządowe. Osoby fizyczne mogą organizować zbiórki wyłącznie, jeśli uzyskają zgodę organizacji, którą reprezentują. Przedsiębiorcy nie mogą organizować zbiórek publicznych na własną rękę, jeśli celem nie jest działalność charytatywna lub społeczna.

3. Zezwolenie na zbiórkę publiczną

W przypadku, gdy organizator planuje zbiórkę publiczną, jest zobowiązany uzyskać zgodę na przeprowadzenie zbiórki od organu administracji publicznej (wójt, burmistrz, prezydent miasta, starosta). Zgoda ta powinna zostać wydana w terminie 7 dni roboczych od dnia złożenia wniosku, jeżeli wszystkie wymagane dokumenty są kompletne. Warto zaznaczyć, że organ administracji publicznej może odmówić zgody na organizowanie zbiórki, jeśli nie spełnia ona określonych wymagań.

4. Dokumenty wymagane do organizacji zbiórki publicznej

• Wniosek o zezwolenie na zbiórkę publiczną – standardowy formularz, który należy złożyć w odpowiednim urzędzie.

• Dokumenty potwierdzające status organizatora – w przypadku fundacji czy stowarzyszeń, organizator musi przedstawić dokumenty rejestrowe, np. wpis do KRS (Krajowy Rejestr Sądowy), statut organizacji, zaświadczenie o nadaniu numeru REGON.

• Plan przeprowadzenia zbiórki – szczegółowy opis procedury zbiórki, w tym sposób gromadzenia środków (np. poprzez puszki, platformy internetowe, aukcje).

• Zgoda na przeprowadzenie zbiórki w danym miejscu – jeśli zbiórka odbywa się w miejscu publicznym (np. na terenie miasta), organizator musi uzyskać zgodę od odpowiednich władz lokalnych.

5. Kontrola zbiórki publicznej

Po uzyskaniu zezwolenia na zbiórkę publiczną, organizator jest zobowiązany do przestrzegania przepisów prawa dotyczących jej przeprowadzania. W szczególności, musi:

• Dokładać starań, aby zbiórka przebiegała zgodnie z celem – środki zebrane w trakcie zbiórki muszą być przeznaczone wyłącznie na cel wskazany w zgłoszeniu.

• Dokonywać rozliczenia – organizator musi przedstawić szczegółowy raport z przeprowadzonej zbiórki oraz jej efektywności. Raport powinien zawierać informacje o zebranych środkach oraz sposobie ich wykorzystania.

• Przechowywać dokumentację – organizator zbiórki musi przechowywać wszystkie dokumenty związane z organizowaną zbiórką przez okres 5 lat.

6. Zakazy i ograniczenia

• Zbiórki na cele polityczne, religijne lub komercyjne – są zabronione. Zbiórki publiczne mogą być organizowane tylko na cele charytatywne, społeczne lub kulturalne.

• Zabronione są zbiórki, które naruszają porządek publiczny lub mogą wywołać zamieszki.

• Nielegalne zbiórki – organizowanie zbiórki bez zgody organu administracji publicznej jest zabronione i może prowadzić do odpowiedzialności karnej.

7. Nowe formy zbiórek - crowdfunding

W ostatnich latach popularność zyskały internetowe formy zbiórek, czyli crowdfunding. Tego typu zbiórki, w zależności od platformy, mogą wymagać mniejszych formalności. Niemniej jednak, organizatorzy crowdfundingowi powinni także zapewnić zgodność z regulacjami prawnymi dotyczącymi transparentności i legalności zbiórki.

 

Podsumowując, organizowanie zbiórek publicznych w Polsce jest możliwe tylko po uzyskaniu stosownego zezwolenia, a organizatorzy muszą ściśle przestrzegać określonych przepisów. Ważnym elementem jest również transparentność zbiórki oraz regularne raportowanie z jej przebiegu.